Please use this identifier to cite or link to this item: https://repositorio.ufu.br/handle/123456789/29210
Full metadata record
DC FieldValueLanguage
dc.creatorVenâncio, Marcelo-
dc.date.accessioned2020-04-17T12:57:43Z-
dc.date.available2020-04-17T12:57:43Z-
dc.date.issued2020-03-26-
dc.identifier.citationVENÂNCIO, Marcelo. Vozes silenciadas no território indígena Akwẽ-Xerente: expressões da colonialidade no Programa de Compensação Ambiental Xerente (Procambix) pós-construção da UHE de Lajeado no rio Tocantins. 2020. 268 f. Tese (Doutorado em Geografia) - Universidade Federal de Uberlândia, Uberlândia, 2020. DOI http://doi.org/10.14393/ufu.te.2020.391.pt_BR
dc.identifier.urihttps://repositorio.ufu.br/handle/123456789/29210-
dc.description.abstractLa colonización del territorio Akwẽ-Xerente, en la Amazonía Legal, desde el siglo XVI en adelante por los frentes mineros causó fragmentación, la reducción del área cubierta y la disminución de la población de este pueblo. Incluso con el final de la colonización, la colonialidad sigue siendo consecuencia de la imposición de estándares de comportamiento, idioma, religión, escuela y, también, de los principales proyectos de desarrollo, tales como: carreteras, grandes cultivos y construcción de represas como de Lajeado en el río Tocantins, objeto de análisis de este estudio. La presa de Lajeado comenzó a operar en 2002, trayendo numerosos efectos negativos al Akwẽ-Xerente, especialmente con respecto a los alimentos, ya que la alteración del flujo del río se reflejó negativamente en la calidad y cantidad de los campos barridos y también , en la cantidad de pescado y otros alimentos disponibles. Como están aguas abajo de la presa, estas personas no fueron consideradas, a priori, afectadas, quedando al margen del proceso de negociación con la empresa constructora (Investco). Pero, después de mucha lucha y con la ayuda de la Fiscalía Federal, los Akwẽ fueron reconocidos como afectados. Así, el Programa de Compensación Ambiental de Xerente (Procambix) fue una medida compensatoria para mitigar las pérdidas sufridas por estas personas. En este sentido, la tesis que queremos apoyar en el curso de este trabajo es que, además de los efectos negativos traídos por la construcción de la presa, Procambix no ha disminuido sus impactos negativos. Por el contrario, profundizó aún más la precariedad del territorio. Fue implantado desde afuera hacia adentro, silenciando las voces de estas personas. Las actividades implementadas por Procambix no consideraron las especificidades culturales de Akwẽ-Xerente, por lo que no tuvieron los resultados esperados. En vista de esto, el presente trabajo tiene como objetivo comprender las expresiones de colonialidad en el Programa de Compensación Ambiental de Xerente (Procambix), implementado debido a los efectos negativos del Plan Lajeado en el territorio indígena Akwẽ-Xerente. La investigación se basa en una revisión bibliográfica relacionada con el tema propuesto, una revisión que dialoga con las entrevistas realizadas con los Akwẽ-Xerente que participaron en la implementación de Procambix, además de la observación participante con el uso del diario de campo.pt_BR
dc.description.abstractWrazvkrãrê Tôĩsnãkrta hawi, wahu século XVI nã dat krwam trẽ mnõ hawi, mãt aimõ ktẽpre wẽ wamrĩkwai nõrĩ kãtô dure poze wawẽ zarkwai nõrĩ aimõ krsikwa nĩ, are dure krsimpe tka aimõ Akwẽ wi tê smrĩ pibumã. Tô tka, Akwẽ wi tê smĩpar kõwamnẽ tetô mnĩ adu sĩm romkmãdkâ hkâwẽ nã, ro tkrê kmã kwamãr. Tanẽ nmẽ, mãt aimõ Ktẽ nnãkrã nãhã bdâdi kãtô tkai wapsi zawrekãtô dure Kâ zahtâ zawre kâwawẽ wa kmãnã. Are tôkãhã kâzahtâ zawre tô dazakru sĩ Lajeado wa mãt wahu 2002 nã, mãt nnãkrat. Twa, tô kuiptu snã mãtô romkmãdkâ tui nẽhã krãiwatobr, Tô aimõ krêhâ snã, kkmã wasimãzus mnõ pibumã tâkãhã kâzahtâ zawre hawi, aimõ kâwawẽ kre mnõ kãto dure kãzdawa mbahã rom mnõ kãtô tpê mnõ aimõ sikutõr mnõzem hawi kãzahtâ hawi. Tâkãnẽ mnõ zemba nãt aimõ dakmãkâkwai nõrĩ ĩsenã krsikwa nĩ, kâzahtâ kmãnãr tdêkwa kãtô dure damrmẽ prê Ministério público nã dat krwam trẽ mnõ nõraimẽ aimõ tê tmã pradâ pibumã Akwẽ nõrai mã tâkãhã romkmãdkâ tui kâzahdâ tê hrizem hawi siwapar. Tanẽ nmẽ, nãt aimõ kmãkahõs. Twa, tô tâkãnẽzem hawi nãt aimõ Procambix nã dat krwamtrẽ mnõ nnãkrat, are tô kâzahtâ zawre hawi ktẽprezu nã Akwẽ nõrĩ tê kmã waihkâ pibumã mãt tmã kmã ropibu. Twa, takãhã danĩpi hêsuka kuĩkre tô aimõ wat kmã kupar pibumã wat kmã wazapka nĩ. Are tâkãhã Procambix nã dat krwam trẽmnõ romkmãdkâ tu tê kaprãi kõdi Akwẽ nõraimã, tare mãt romkmãdâ tmã sairrĩwawẽ. Twa, tãkãhã danĩpi hawi aimõ romkmãdâ tui nẽhã ptomnõ pâ kãtô dure panĩpti mnõ pâ aimõ wat samãr waihku mnõ pibumã, aimõ tâkãhã Procambix nãhã romkmãdkâ tui nẽhã Akwẽ nĩm tkai wa aimõ tê bbarti zem hawi. Twa, tôkãhã romkmãdâ tô tâkãhã danĩpi nã aimõ wat kmã sabui psê pibumã kãtô dure Akwẽ nõrĩ wat krsô sdanãr mnõ tô Procambix nãhã romkmãdkâ waihkukwa wat aimõ wat krsô sdanãr.pt_BR
dc.languageporpt_BR
dc.publisherUniversidade Federal de Uberlândiapt_BR
dc.rightsAcesso Abertopt_BR
dc.subjectColonização e colonialidadept_BR
dc.subjectAkwẽ-Xerentept_BR
dc.subjectBarragem de Lajeadopt_BR
dc.subjectProcambixpt_BR
dc.subjectKâzahtâ zawrept_BR
dc.subjectAkwẽpt_BR
dc.subjectKãtô dure ktẽprezum nãhã romkmãdâpt_BR
dc.subjectColonización y colonialidadpt_BR
dc.subjectPresa Lajeadopt_BR
dc.titleVozes silenciadas no território indígena Akwẽ-Xerente: expressões da colonialidade no Programa de Compensação Ambiental Xerente (Procambix) pós-construção da UHE de Lajeado no rio Tocantinspt_BR
dc.title.alternativeVoces silenciadas en el territorio indígena Akwẽ-Xerente: expresiones de colonialidad en el Programa de Compensación Ambiental de Xerente (Procambix) después de la construcción de la presa del Lajeado en el río Tocantinspt_BR
dc.typeTesept_BR
dc.contributor.advisor1Chelotti, Marcelo Cervo-
dc.contributor.advisor1Latteshttp://lattes.cnpq.br/7311791678201968pt_BR
dc.contributor.referee1Matos, Patrícia Francisca-
dc.contributor.referee2Melo, Elisangela Aparecida Pereira de-
dc.contributor.referee3Pessôa, Vera Lúcia Salazar-
dc.contributor.referee4Cleps Junior, João-
dc.creator.Latteshttp://lattes.cnpq.br/0949859046503255pt_BR
dc.description.degreenameTese (Doutorado)pt_BR
dc.description.resumoA colonização do Território Akwẽ-Xerente, na Amazônia Legal, a partir do século XVI pelas frentes mineradoras causou a fragmentação, a diminuição da área de abrangência e o decréscimo populacional desse povo. Mesmo com o fim da colonização, a colonialidade ainda permanece a partir da imposição de padrões de comportamento, língua, religião, escola e, também, a partir de vários projetos desenvolvimentistas, tais como: rodovias, grandes lavouras e construção de barragens como a de Lajeado no rio Tocantins, objeto de análise deste estudo. A barragem de Lajeado entrou em funcionamento no ano de 2002, trazendo inúmeros efeitos negativos aos Akwẽ-Xerente, principalmente no que se refere à alimentação, pois a alteração do fluxo do rio se refletiu negativamente na qualidade e quantidade de roças de várzeas e, também, na quantidade de peixes e outros alimentos disponíveis. Por estar à jusante da barragem, esse povo não foi, a priori, considerado atingido, ficando, dessa maneira, às margens do processo de negociação com a empresa construtora. Mas, a partir de muita luta e com o auxílio do Ministério Público Federal, os Akwẽ foram reconhecidos como atingidos. Assim, o Programa de Compensação Ambiental Xerente (Procambix) foi uma medida compensatória com o objetivo de amenizar as perdas sofridas por esse povo. Nesse sentido, a tese que queremos sustentar no decorrer deste trabalho é que, além dos efeitos negativos trazidos pela construção da barragem, o Procambix não diminuiu tais impactos. Pelo contrário, aprofundou ainda mais a precarização do território. Foi implantado de fora para dentro, silenciando as vozes desse povo. As atividades implantadas pelo Procambix não consideraram as especificidades culturais dos Akwẽ-Xerente, não surtindo, dessa maneira, os resultados esperados. Diante disso, o presente trabalho tem como objetivo compreender as expressões da colonialidade no Programa de Compensação Ambiental Xerente (Procambix), implementado em virtude dos efeitos negativos da UHE de Lajeado sobre o Território Indígena Akwẽ-Xerente. A pesquisa está assentada em uma revisão bibliográfica referente à temática proposta, revisão esta dialogando com as entrevistas feitas com os Akwẽ-Xerente que participaram da implantação do Procambix, além da observação participante com o uso do diário de campo.pt_BR
dc.publisher.countryBrasilpt_BR
dc.publisher.programPrograma de Pós-graduação em Geografiapt_BR
dc.sizeorduration268pt_BR
dc.subject.cnpqCNPQ::CIENCIAS HUMANAS::GEOGRAFIA::GEOGRAFIA HUMANA::GEOGRAFIA AGRARIApt_BR
dc.subject.cnpqCNPQ::CIENCIAS HUMANAS::GEOGRAFIA::GEOGRAFIA REGIONAL::ANALISE REGIONALpt_BR
dc.identifier.doihttp://doi.org/10.14393/ufu.te.2020.391pt_BR
dc.crossref.doibatchid9393180f-969f-41c7-a225-c341eb3980f0-
Appears in Collections:TESE - Geografia

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
VozesSilenciadasTerritorioAkweXerente.pdfTese de Doutorado7.95 MBAdobe PDFThumbnail
View/Open


Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.